Lichtbronnen

Tips voor het kopen van een lichtbron voor je buitenlamp 

Ben je op zoek naar een nieuwe, energiezuinige lichtbron voor je buitenlamp en heb je geen idee waar je op moet letten? Geen probleem, hier vind je alle informatie om de juiste lichtbron te vinden voor jouw project.

Dit zijn de belangrijkste dingen om op te letten
Wanneer je op zoek bent naar een nieuwe lichtbron, dan zijn er een aantal zaken waar je rekening mee moet houden. Zo is het belangrijk dat je de juiste fitting kiest, maar ook de kleur van je lichtbron en de hoeveelheid licht die je lamp geeft is belangrijk. Daarnaast hebben alle lichtbronnen ook nog een energielabel, zodat je direct kunt zien hoe het rendement is van jouw nieuwe lichtbron. Hieronder hebben we de belangrijkste zaken voor je op een rijtje gezet.

Gloeilamp, halogeen, gasontlading, spaarlamp of led
Vandaag de dag zijn vrijwel alle lampen te vervangen voor energiezuinige led varianten. In sommige gevallen zal je nog gastonladingslampen tegen komen, maar ook deze worden steeds vaker vervangen door led. De led lamp is de laatste jaren sterk doorontwikkeld en hierdoor een volwaardig alternatief geworden voor vrijwel alle traditionele lichtbronnen. Ze zijn zuinig, kennen een lange levensduur en doen het ook goed bij lage temperaturen. 

Moet ik mijn buitenlampen vervangen als ik energiezuinige led wil hebben?
Nee, dat is zeker niet nodig. Inmiddels zijn er voor alle lichtbronnen volwaardige led varianten op de markt. Verwijder de oude lichtbron uit je bestaande lamp en plaats daar een led lamp in. Je hoeft hiervoor niets aan te passen in het armatuur, de nieuwe led lamp kan direct in de oude fitting geplaatst worden. Alleen bij buitenlampen met ingebouwde voorschakelapparatuur kan het nodig zijn om de oude elektronica (vsa) eerst te verwijderen. 

De lichtsterkte van je lichtbron
Wanneer je een boom wilt uitlichten, dan wil je hier wel een lichtbron bij hebben die ook krachtig genoeg is om de boom sfeervol te verlichten. Heb je een lantaarnpaal in de tuin, dan wil je niet dat die je gaat verblinden. In alle gevallen is het dus belangrijk om een lichtbron te vinden met de juiste lichtsterkte. Bij lichtbronnen wordt de lichtsterkte uitgedrukt in Lumen, hoe hoger het getal, des te meer licht de lamp zal geven.   

Dimbare lichtbronnen
Vroeger kon je alle halogeen- en gloeilampen eenvoudig dimmen. Wanneer je de verlichting dan dimde, dan zag je ook dat het licht warmer/geler werd. Op die manier kon je meer sfeer creëren en had je altijd de juiste lichtsterkte. Met led verlichting is het niet altijd vanzelfsprekend dat je de lichtbron kunt dimmen en dan wordt het licht ook niet altijd warmer.

Mocht je nu een ledlamp willen hebben die kan dimmen, dan moet je hier vooraf even goed op letten. Op de verpakking van een ledlamp staat altijd vermeld of de lamp gedimd kan worden. Op die manier voorkom je teleurstelling achteraf. Om je lamp te kunnen dimmen, kun je gebruik maken van een speciaal daarvoor geschikte led dimmer. Wanneer een ledlamp gedimd kan worden, dan moet je er standaard vanuit gaan dat de kleur van het licht gelijk blijft en alleen de sterkte afneemt. Wanneer een lamp geler wordt bij het dimmen (dim to warm), dan staat dit ook vermeld op de verpakking. 

Het wattage van je lichtbron
Uiteraard staat er op iedere lichtbron ook vermeld hoeveel watt deze verbruikt. Op die manier kun je uitrekenen hoeveel energie je verlichting gebruikt en wat de eventuele energiekosten zijn. Het is een misverstand om te denken dat een hoger wattage lamp per definitie meer licht geeft dan eentje met een kleiner vermogen. Als je lichtbronnen wilt vergelijken met elkaar, dan moet je kijken naar het aantal Lumen dat de betreffende lamp geeft. 

Dit verschil zit hem in het rendement van de lichtbron, wat ook via energielabel terug te zien is. Een led lamp met een hoger rendement, kan dus met hetzelfde wattage meer licht generen dan een slechte lamp. Op die manier kan het dus voorkomen dat een lamp van 5 watt meer licht geeft dan eentje van 7 watt. In grote lijnen is het wel zo dat een hoger wattage meer licht betekend. 

De juiste kleur licht
Om je tuin sfeervol te kunnen verlichten is het vaak gewenst dat de lichtbron een warme kleur geeft. De lichtkleur van een lichtbron wordt vermeld in Kelvin en staat ook altijd op de verpakking. Hoe hoger het getal, des te witter het licht zal zijn. Hoe lager, hoe warmer. In huis gebruiken we over het algemeen 2700 Kelvin, dan wordt ervaren als warm wit. Uit ervaring weten we dat mensen dit ook als plezierig licht ervaren in de tuin. Alleen wanneer je een hele oude lantaarnpaal hebt, dan is het vaak aantrekkelijker om voor nog warmer licht te gaan. Een lichtbron van ca. 2000 Kelvin geeft dan nog net even wat extra sfeer. Het licht van je lamp zal dan zelfs een wat oranje achtige gloed krijgen. 

De verschillende fittingen
Wanneer je een lamp nodig hebt, dan is het wel fijn als je ook weet welk type fitting er aanwezig is. Bij een nieuwe lamp staat het vaak op de verpakking en anders vind je vaak op de fitting zelf een sticker met het juiste type aanduiding. De meest voorkomende fittingen bij 230v lampen, zijn nog altijd de E-27 schroefdraad, GU-10 bajonet sluiting en de G9 steeklamp. 

De vorm van je lichtbron
Lichtbronnen zijn er in diverse vormen, zo heb je de peertjes in verschillende maten, maar ook kaarslampen en nog vele andere varianten. Let vooral op de diameter en lengte van de lichtbron, want zeker bij wat compactere buitenlampen past niet elke diameter. De doorsnede van een lamp staat vaak ook op de verpakking. Vaak staan de afmetingen van een lichtbron ook op de verpakking of in de omschrijving van het product. 

Levensduur van je lamp
De nieuwste generatie ledlampen is van een dusdanig hoge kwaliteit dat je ze zelden tot nooit hoeft te vervangen. Bij led verlichting is het belangrijk dat de lichtbron goed zijn warmte kwijt kan, lukt dit niet, dan kan de levensduur aanzienlijk korter zijn dan gedacht. Zeker bij tuin- en grondspots komt uitval tot op heden nog af en toe voor, dit komt door de kleine behuizing, waarin de warmte niet snel genoeg afgevoerd wordt. Ondanks dat je aan een ledlamp niet snel je hand zal branden, kan deze toch nog een behoorlijke temperatuur bereiken. 

Smart lampen
Op dit moment is de Smart lamp erg in opkomst, omdat je deze automatisch kan laten schakelen, dimmen en van kleur kan veranderen. Een soort all-in-one lamp met onbegrensde mogelijkheden. In huis werkt dit vaak bijzonder goed, maar voor je tuinverlichting zitten er soms nog wat haken en ogen aan. De meeste smartlampen worden aangestuurd middels Bluetooth of wifi. Dit betekend dus dat het signaal ook je lampen moet kunnen bereiken. Bij staande lampen gaat dit vaak nog wel goed, maar bij kleinere spots, die in een metalen behuizing zitten, kan dit leiden tot problemen. Het signaal komt dan niet aan bij de lamp in het armatuur, waardoor het niet zal reageren. 

Behalve beperkingen in het bereik, zijn Smart lampen soms ook wat langer. Dit vanwege de elektronica die erin zit. Zeker bij tuin- en grondspots is de lengte in het armatuur vaak beperkt en passen er geen langere lichtbronnen in. Let dus ook op de lengte van een Smart lamp. 

Energielabel voor lichtbronnen
Op alle lichtbronnen zit een energielabel, zodat je weet of jouw lamp een hoog rendement heeft. Tot vrij recent had je een energielabel wat van A++ tot E ging. Op die manier zag je in 1 oogopslag of je goed bezig was. Per 1 maart 2023 is er een nieuwe indeling gekomen en loopt het nieuwe energielabel van A t/m. G. Op dit moment lopen beide labels door elkaar heen, wat voor veel verwarring zorgt en je appels met peren laat vergelijken. De oude A+ kan in het nieuwe systeem een E label hebben, terwijl het toch echt een zeer zuinige lamp is. 

Omdat led lampen al zeer zuinig zijn en een bijzonder laag verbruik kennen, raad ik je aan om het energielabel toch enigszins los te laten. Het werkt verwarrend en een schaal omhoog is niet tot nauwelijks meetbaar. Alleen bij grote installaties kan dit net even het verschil maken, maar de gemiddelde gebruiker levert het niets op. Schrik dus ook niet als je nieuwe lamp ineens een G label heeft, want dit is nog steeds bijzonder zuinig, al doet het label anders vermoeden. 

Tot slot..
Wanneer je op zoek bent naar een nieuwe lichtbron, dan raad ik je aan om eerst te kijken naar het type fitting. Daarna komt de lichtsterkte (Lumen) en kleur van de lichtbron (Kelvin). Heb je meerdere lampen in je tuin, zorg er dan voor dat alles dezelfde lichtkleur krijgt, dit geeft een veel rustiger beeld en maakt je verlichting tot 1 geheel. Kortom, lichtbronnen zijn er in vele soorten en maten en met de nieuwste led techniek zijn ze ook nog eens bijzonder zuinig en geven ze veel comfort.